رابطه دو همجنس در اوکراین قانونی است و در سال‌های اخیر مشاهده‌پذیری دگرباشان در اوکراین با وجود مشکلات و چالش‌ها، در سطح جامعه بیشتر شده است. از سال ۲۰۱۵ قوانینی مترقی در حمایت از دگرباشان و ترنس‌ها تصویب شده است. قوانینی مانند ممنوعیت تبعیض در محل کار و تسهیل انجام عمل‌های منتسب به تطبیق جنسیت برای ترنس‌ها. اما بیم آن می‌رود که حمله نظامی روسیه و اشغال احتمالی اوکراین، دستاوردهای فعالین دگرباش در سال‌های پس از انقلاب را نقش بر آب کند و شرایط برای دگرباشان اوکراینی دشوارتر شود.
آرتمیس اکبری، کنشگر حقوق دگرباشان، با ایلیا ماهوریان، زن ترنس پناهجوی اوکراینی در جمهوری چک مصاحبه‌ای انجام داده است. ایلیا به دلیل تجربه خشونت به خاطر هویت جنسیتی متفاوتش با هنجارهای جامعه از اوکراین فرار کرده و در کشور چک پناهنده شده است. او قرار است برای ما از شرایط و مشکلات جامعه رنگین‌کمانی در اوکراین بگوید.
ایلیا: «سلام. اسم من ایلیا است. من از کشور اوکراین هستم. من ماه نوامبر از کشورم فرار کردم و به جمهوری چک آمدم و درخواست پناهندگی دادم. من یک زن ترنس هستم. برای همین من می‌دانستم که قرار است جنگی شروع شود و برای همین من نمی‌خواستم در این جنگ شرکت کنم. به همین دلیل از اوکراین خارج شدم. شرایط داشت برای دگرباشان به خاطر سیستم و شرایط نظامی حاکم در جامعه، سخت‌تر می‌شد».
آرتمیس : «ایلیا می‌خواهم بیشتر از شرایط دگرباشان در اوکراین برای ما بگویی مثلا آیا حمایت قانونی برای دگرباشان در اوکراین وجود دارد؟»
ایلیا: «هر چند که گفته می‌شود امروزه شرایط بهتر است اما به نظر من شرایط برای دگرباشان در اوکراین ترسناک است. در اینجا اگر ترنس باشی، حمایتی نداری. مثلا به خدمات هورمون تراپی و سکسولوژیست دسترسی نداری.
به خاطر سیستم هموفوب و ترنسفوب در اوکراین، یک ترنس نمی‌تواند کار پیدا کند و از سمت گروه‌های مذهبی و ملی‌گرا مورد حمله نفرت پراکنانه قرار می‌گیرند.
خب کمی سخت است که درباره این مسئله حرف بزنم اما قطعا این چیزی است که شاید خود شما هم در افغانستان و یا ایران تجربه کرده باشید. ما باید یا مخفی باشیم یا حذف شویم. به طور سیستماتیک ما را در اوکراین حذف می‌کنند و یا در جامعه از کار بیکار می‌شویم».
آرتمیس:«ایلیا بزرگترین مشکل و خطر بالقوه برای دگرباشان اوکراینی در حال حاضر، جامعه است یا حکومت؟ به طور مثال در ایران و افغانستان حکومت یک خطر بالقوه است و رابطه دو همجنس جرم انگاری شده است و مجازات اعدام در پی دارد ولی در ترکیه با اینکه روابط همجنس جرم نیست، اما جامعه خود خطری بالقوه است. در اوکراین شرایط چطور است؟»
ایلیا: «به نظر من بزرگترین مشکل ما، «جامعه» است. البته بعضی از قوانین به جای مانده از دوران اتحاد جماهیر شوروی هم مشکلی است بر سر راه جامعه ال‌جی‌بی‌تی که اجازه نمی‌هد تا ما به ابتدایی‌ترین حقوق خودمان دسترسی داشته باشیم. به طور مثال به خاطر پروتکل‌های قدیمی پزشکی، اگر متوجه شوند که دگرباش هستی شغلت را را از دست می‌دهی. در گروه‌ها و مکان‌های مختلف مثل ارتش و یا در مدرسه، دگرباشان مورد تبعیض و خشونت قرار می‌گیرند».
آرتمیس: «در سال ۲۰۱۴ انقلابی در اوکراین اتفاق افتاد و رئیس جمهور وقت اوکراین که طرفدار روسیه بود از قدرت برکنار شد. بعد از این انقلاب آیا شرایط برای دگرباشان در اوکراین اندکی بهتر شد؟»
ایلیا: « خب بعد از انقلاب شرایط برای دگرباشان سخت‌تر شد. مخصوصا زمانی که«پترو پروشنکو» رئیس جمهور شد، اوضاع سخت‌تر شد. دلیلش هم این بود که در آن زمان روحیه ملی گرایی تقویت شده بود و میلیتاریسم یا نظامی‌گری در بین جامعه گسترش یافته بود. اما زمانی که «زلنسکی» رییس‌جمهور شد، اوضاع کمی بهتر شد.
او فضای بیشتری به دگرباشان داد تا شرایط زندگی آنها بهتر شود. هر چند که کافی نیست و ما فاصله زیادی با دیگر کشورهای اروپایی داریم. دهه‌ها زمان لازم است تا ما به نصف استانداردهای زندگی دگرباشان در دیگر کشورهای اروپایی برسیم. اما زلنسکی می‌توانست این تغییرات را اعمال کند. هر چند سیاستمداران زیادی بود که مخالف این اقدامات بودند.
این جنگ چیزهای زیادی را تغییر خواهد داد و امیدوارم مردم اوکراین دیگر از شهروندهای خودشان متنفر نباشند».
آرتمیس: «ایلیا تو قبل‌تر در بین حرف‌هایت اشاره کرده بودی که از کشورت فرار کردی و پناهنده شدی. لطفا بیشتر درباره دلایلت برای فرار از کشورت بگو».
ایلیا: «من تصمیم گرفتم از کشورم فرار کنم چون من از لحاظ فرهنگی و زبانی خیلی با جامعه تفاوت داشتم. چون من در روسیه بزرگ شدم، نمی‌توانستم به زبان اوکراینی خوب صحبت کنم حتی دفعه آخر مورد خشونت قرار گرفتم. همینطور من جزئی از جامعه ال‌جی‌بی‌تی هستم و نمی‌خواستم در این جنگ شرکت کنم و نقشی داشته باشم. برای همین تصمیم گرفتم تا فرار کنم. من نمی‌خوام در ارتش مورد نفرت گروه‌های تندرو قرار بگیرم. همان‌طور که قبلا گفتم گروه‌های مختلفی در اوکراین هستند که دگرباشان را مورد خشونت قرار می‌دهند. هر چند ممکن است که الان شرایط تغییر کرده باشد چون من بیشتر عمرم را خارج از اوکراین بودم و مدت کمی در آنجا زندگی کردم. اما در همان مدت کم هم مورد خشونت قرار گرفتم. بیشتر اوقات سعی می‌کردم از خانه خارج نشوم. برای همین بود که من تصمیم گرفتم تا درخواست پناهندگی دهم».
آرتمیس: «طبق صحبتی که من و خودت قبلا داشتیم، تو جواب ردی از وزارت کشور جمهوری چک دریافت کردی و با درخواست پناهندگی‌ات مخالفت شد. چقدر این جواب منفی روی زندگی تو تاثیر خواهد گذاشت؟»
ایلیا:«من اگر برگردم کشورم واضح است که باید وارد ارتش شوم و با روس‌ها بجنگم. پاتنر من خودش روسی است. او هم الان مجبور است در جنگ با اوکراینی‌ها بجنگد. اگر ما مثلا در جنگ روبرو شویم ما مجبور هستیم همدیگر را بکشیم. واقعا نمی‌دانم، واقعا نمی‌دانم که چه اتفاقی قرار است بیفتد. حتی شاید ممکن است کشته شوم. یا در جامعه به خاطر هویت جنسیتی‌ام ممکن است مورد تبعیض قرار بگیرم و حتی برای نداشتن کار و نداشتن پول، شرایطم سخت شود. من حتی نمی‌توانم زندگی در چنین شرایط سختی را تصور کنم. مخصوصا با این جنگ شرایط سخت‌تر شده است».
آرتمیس:«خبری در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که دولت روسیه و پوتین لیستی از کنشگران، روزنامه‌نگاران و ال‌جی‌بی‌تی‌های اوکراینی دارند که به دنبال دستگیری آنها هستند. امیدوارم که این اتفاق نیفتد ولی اگر کیف سقوط کرد، چه بر سر جامعه ال‌جی‌بی‌تی خواهد آمد؟
ایلیا: «قطعا اگر روسیه در این جنگ برنده شود، شرایط برای ال‌جی‌بی‌تی‌ها سخت‌تر خواهد شد. آنها ممکن است کشته شوند و یا سر از زندان در بیاورند. همین الان در این جنگ سربازان چچنی و سربازان رمضان قدیر اوف حضور دارند.
اوه خدای من، حتی من نمی‌توانم تصور کنم اگر آنها متوجه شوند که کسی ال‌جی‌بی‌تی است، چه بلایی سر آنها خواهد آمد. حتی اگر اوکراین مقاومت کند و با آنها بجنگد و در آخر پیروز شود، باز نمی‌شود گفت که شرایط برای ال‌جی‌بی‌تی‌ها در چند ماه قرار است بهتر شود. ولی اگر روسیه برنده شود، نمی‌دانم، شاید نسل کشی اتفاق بیفتد».
آرتمیس:«من گزارشاتی خاونده‌ام که مدعی بودند شرایط برای دگرباشان در غرب اوکراین اندکی بهتر از شرق اوکراین است. آیا این مسئله را تایید می‌کنی؟»
ایلیا: «البته در بخش‌های طرفدار روسیه شرایط سخت‌تر است. به خاطر اینکه تاثیرات سیستم آموزشی اتحاد جماهیر شوروی در آن مناطق باقی مانده است. همینطور آن بخش‌هایی از اوکراین یعنی بخش‌های شرقی اوکراین، طرفداران روسیه هستند که هر چه دولت روسیه بگوید را گوش می‌کنند. البته امیدوارم این شرایط تغییر کنند. در غرب اوکراین هم شرایط سخت است و نمی‌شود گفت که خیلی خوب است. مثلا مذهب ارتدکس در آن بخش خودش عاملی منفی است. اما به طور کلی می‌شود گفت که شرایط در غرب اوکراین ذره‌ای بهتر است نسبت به شرق. هرچند که فاصله زیادی با پذیرش کامل دگرباشان وجود دارد».
آرتمیس: «در بین صحبت‌هایت به مذهب اشاره کردی، من شنیده‌ام که کلیسای ارتدکس یکی از عواملی است که مانع دستیابی جامعه ال‌جی‌بی‌تی اوکراین به حقوق برابر می‌شود. از نقش و تاثیر مذهب در جامعه اوکراین برای ما بگو».
ایلیا: «بله مذهب خودش عامل مشکلات است در اوکراین. هر چند مذهب در اوکراین به اندازه روسیه و یا لهستان، طرفدار زیادی ندارد. مذهب خودش شکل بزرگی است اما مردم ما خیلی‌ها کتاب مقدس را نمی‌خوانند. شاید خیلی‌ها به کلیسا بروند ولی درباره دین و مذهب نمی‌دانند، اصلا کتاب مقدس را نمی‌خوانند. فقط به کلیسا می‌روند. یکم این مسئله عجیب غریب است در اوکراین».
آرتمیس: «ایلیا ما داریم به پایان برنامه نزدیک می‌شویم. چه پیامی برای کسانی که صدای تو را می‌شنوند داری؟»
ایلیا: «من تنها پیامی که دارم این است که کمک کنید. جلوی نسل‌کشی اوکراینی‌ها را به دست روسیه بگیرید. کمک کنید تا اوکراین کشور بهتر و مدرنی شود. از مردم و ملت اوکراین مراقبت کنید. جان ال‌جی‌بی تی‌ها اوکراین را نجات دهید. آنها الان به کمک شما نیاز دارند چون اگر کیف سقوط کند، روسیه آنها را نابود خواهد کرد».
آرتمیس: «امیدوارم که آتش جنگ در اوکراین خاموش شود و صلح برقرار شود. برای تو هم آرزوی موفقیت و سلامتی دارم. خیلی ممنونم از اینکه دعوت من را پذیرفتی و در مصاحبه با رادیو رنگین‌کمان شرکت کردی.»
ایلیا: «خیلی متشکرم. برای من افتخار بزرگی بود تا شرکت کنم و از شرایط اوکراین بگویم. خیلی ممنون».
There are no comments
Add yours