درحالی‌که هنوز آواز شلاق‌زدن طالبان در گوش‌ها می‌پیچد و خاطرات دادگاه‌های صحرایی در جلوی چشم مردم افغانستان است، بیم آن می‌رود که دوباره افغانستان به چنین شرایطی بازگردد. از زمان آغاز مذاکرات میان طالبان و امریکا و اکنون خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، دگرباشان افغانستانی از بازگشت نظام طالبانی هراس دارند. آن‌ها همچنین از این‌که در مذاکرات بین دولت افغانستان و طالبان، جایگاهی ندارند بسیار نگرانند؛ نگران از این‌که دوباره نظام طالبانی برگردد و اندک امنیتی که دارند از دست دهند.
دگرباشان افغان در زمان امارت اسلامی (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱)
طالبان در سال ۱۹۹۶ وارد کابل شدند و بعد از مدت کوتاهی سه-چهارم خاک افغانستان را اشغال کردند و تا سال ۲۰۰۱ با نام «امارت اسلامی» حکومت کردند. در این مدت طالبان به بهانه اجرای شریعت دست به اعدام‌های گسترده‌ای زدند.
در آن زمان استفاده از تلویزیون ممنوع شد و طالبان برنامه‌های خود را از طریق رادیو اعلام می‌کردند. مردان باید ریش بلند می‌داشتند و زنان باید سر‌تا‌پا پوشیده می‌بودند و بدون یک مرد محرم اجازه خروج از خانه نداشتند. قطعا در چنین شرایطی زندگی برای اقلیت‌های جنسی و جنسیتی سخت‌تر شده بود و خطر اعدام آن‌ها را بیشتر از قبل تهدید می‌کرد.
طبق گزارش رویترز، در فبروری سال ۱۹۹۸ به دستور ملا عمر، رهبران طالبان، سه نفر در شهر قندهار به جرم رابطه با همجنس، زنده زیر خاک به مدت ۳۰ دقیقه دفن شدند. خبرگزاری AIP می‌گوید این دستور را شخص رهبر طالبان داده بود و گفته بود که اگر بعد از ۳۰ دقیقه زنده ماندند، آن‌ها در امان می‌مانند و بخشیده می‌شوند. بعد از سی دقیقه خاک را کنار زدند و هر سه نفر زنده ماندند و به بیمارستان منتقل شدند.
یک ماه بعد در همان سال یعنی ماه مارچ سال ۱۹۹۸، طالبان دو نفر به‌نام‌های «بسم‌الله» ۲۲ ساله و «عبدال‌سامی» ۱۸ ساله را به جرم رابطه با همجنس تحت عنوان «لواط» در شهر هرات اعدام کردند. خبر اعدام آن‌ها توسط رادیو شریعت طالبان اعلام شد.
در رابطه با اعدام‌های همجنسگرایان توسط طالبان، علی مرد همجنسگرای ۵۲ ساله از کابل این‌گونه می‌گوید: «طالبان روزهای جمعه قبل از اذان ظهر، ترنس‌ها و همجنسگرایان را کنار دیوار جمع و دیوار را روی آن‌ها خراب می‌کردند که مبادا با عمل‌شان عرش خدا را به لرزه درآورند. در آن دوران زندگی خیلی سخت و دشوار بود. محکوم به مرگ بودیم. هیچ امیدی برای زندگی نیست وقتی که تو یک همجنسگرا هستی. حتا مردم نه‌تنها آزار زبانی، بلکه آزار و اذیت جسمی میکنند. حتا در جاده قدم زده نمی‌توانی یعنی یک رقم طردشده هستی، عجیب‌الخلقه هستی و واقعا زندگی اصلا معنا ندارد در این‌طور زمان.»
شکیب، مرد همجنسگرا از قندوز می‌گوید: «طالبان برنامه‌های خود و لیست کسانی را که قرار بود اعدام شوند از طریق رادیو اعلام می‌کردند و روزهای جمعه همجنسگرایان را کنار دیواری می‌بردند و با یک بمب، دیوار را بر سر آن‌ها خراب می‌کردند.»
به‌دلیل حاکم‌بودن فضایی خفقان و بسته در دوران حکومت طالبان، رسانه‌ها نمی‌توانستند به بررسی و تحقیق میدانی درباره‌ی آنچه در حال وقوع بود، بپردازند و برای همین آمار دقیقی از اعدام دگرباشان توسط طالبان وجود ندارد.
علی ۵۲ ساله از کابل معتقد است این آمار بسیار زیاد است: «من مطمئنم که تعداد زیادی از همجنسگرایان اعدام شدند و آن زمان خبرهای زیادی در این رابطه شنیدم، مثلا یک ترنس را در همسایگی ما با یک گلوله به سرش کشتند.»
حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ با حمله امریکا سقوط کرد و نظام جدیدی در افغانستان روی کار آمد. روی‌کارآمدن نظام جدید در افغانستان باعث شد افراد زیادی به آینده‌ای بهتر امیدوار شوند اما به‌دلیل ضعف حکومت افغانستان، دخالت کشورهای همسایه و قدرت‌های منطقه، طالبان مجددا در سال ۲۰۰۶ ظهور کردند.
تصویر تزیینی است
دگرباشان افغان بعد از سقوط امارت اسلامی ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۱
گروه طالبان به حملاتش علیه دولت و ملت ادامه داده تا امروز. طبق گزارش سیگار هرساله بر خاکی که نیروهای شورشی طالبان بر آن تسلط دارد، افزوده می‌شود.
بنا بر آمار سیگار (بازرس ویژه امریکا در بازسازی افغانستان) دولت افغانستان در سال ۲۰۱۵ بر ۷۲ درصد خاک خود تسلط داشته و در سال ۲۰۱۶ بر ۶۳ درصد تسلط داشته و دو سال بعد این رقم به ۵۲ درصد کاهش یافت. این آمار نشان‌دهنده‌ی قدرت‌گرفتن مجدد طالبان است. طالبان در مناطقی که حکومت میکنند و یا نفوذ دارند، به حل اختلافات و دعاوی طبق قوانین شریعت بین ساکنان آن مناطق می‌پردازند.
احمدفرید، مرد همجنسگرا می‌گوید: «در ولسوالی که ما هستیم طالبان فیصله‌ها را بین مردم انجام می‌دهند و دولت نفوذ کمتری دارد. این فیصله‌ها طبق قوانین اسلام است.»
فرهاد ۲۳ ساله، همجنسگرا که خود قربانی بمب کنارجاده‌ای طالبان است و یک پای خودش را در این بمب‌گذاری از دست داده، می‌گوید: «در ولایتی که من زندگی می‌کنم از چهار طرف توسط طالبان محاصره‌ایم و در یک کیلومتری ولسوالی ما طالبان است. در اینجا دولت نفوذ زیادی ندارد و این باعث شده طالبان آزادانه در شهر ما باشند و در زندگی ما دخالت کنند. من همیشه با این ترس زندگی می‌کنم که مبادا متوجه همجنسگرا بودن من شوند، چون مطمئنم که مرا خواهند کشت.» فرهاد به‌دلیل قطع پا، می‌گوید راه فرار هم ندارد.
هرچند با روی‌کارآمدن نظام جدید، وضعیت اقلیت‌های جنسی و جنسیتی تغییر جدی نکرد و از حمایت قانونی برخوردار نشدند، اما با این حال مجازات‌های سنگینی همچون اعدام برای رابطه‌ی دو همجنس وجود ندارد. طبق صحبت‌های عده‌ای از جامعه‌ی کوییر، محدودیت‌های کمتری در نظام جدید وجود دارد که همین مسأله باعث شده است دگرباشان افغان نظام فعلی را با وجود همه مشکلات و محدودیت‌هایش به نظام طالبان ترجیح دهند.
سمیر مرد ترنس می‌گوید: «درست که نیروهای امنیتی ما را آزار می‌دهند و در افغانستان قانونی وجود ندارد تا ما بتوانیم عمل تطبیق جنسیت انجام بدهیم و یا شناسنامه جدید بگیریم اما با این حال نسبت به طالبان بهتر است چون حداقل ما را نمی‌کشند.»
جایگاه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در نظام فعلی افغانستان
در قانون اساسی افغانستان به‌طور مستقیم به وضعیت حقوقی دگرباشان جنسی و جنسیتی اشاره‌ای نشده است و وضعیت غیرشفافی دارد. اما طبق گفته حقوقدانان، شکی نیست که در افغانستان روابط همجنس جرم تلقی می‌شود و هیچ قانون حمایتی برای ترنس‌ها، بیناجنسی‌ها و سایر دگرباشان جنسی و جنسیتی وجود ندارد.
در بند ۴۲۷ قانون جزایی افغانستان رابطه جنسی دو مرد را لواط توصیف کرده و مجازات آن حبس طولانی است و طبق ماده ۶۰ قانون مدنی افغانستان: «ازدواج عقدی است که معاشرت زن و مرد را برای تشکیل خانواده به رسمیت می‌شناسد.»
پس طبق این دو ماده می‌توان این تفسیر را کرد که رابطه‌ی همجنس در قانون افغانستان جرم تلقی می‌شود و به‌رسمیت شناخته نمی‌شود.
در قانون درباره‌ی وضعیت حقوقی ترنس‌ها و انترسکس‌ها هم قانون روشن و شفافی وجود ندارد. فقط در ماده ۲۰۵۷ از آن‌ها به‌عنوان جنس خنثا نام برده شده است و در این ماده آمده است:
«شخصی که زن و مرد بودن او مشخص نباشد سهم ارث کمتری نسبت به دختران و پسران بهره‌مند می‌شود.» این قانون هم تبعیضی آشکار علیه ترنس‌ها و بیناجنسی‌های افغانستانی است که حق آن‌ها در مسأله ارث و میراث پایمال می‌شود.
صلح با طالبان
طالبان و امریکا بعد از مذاکرات فشرده در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ توافق‌نامه صلحی را با یکدیگر امضا کردند که امریکا متعهد می‌شود نیروهای خود را ظرف ۱۴ ماه از افغانستان خارج کند که این توافق با این‌که باعث ایجاد نور امید در قلب بسیاری از مردم شده، باعث ایجاد نگرانی‌هایی بین فعالان مدنی و سیاسی نیز شده است که مبادا حقوق بشر در افغانستان قربانی معاملات سیاسی شود. جامعه دگرباش افغانستان نسبت به این توافق خوشبین نیستند و معتقدند که این توافق‌نامه، صلحی به افغانستان نمی‌آورد.
در این خصوص سهیل، مرد همجنسگرای افغان می‌گوید: «این توافق صرفا بین امریکا و طالبان بوده و هیچ سودی برای مردم ندارد. طالبان هیچ تغییری نکرده‌اند و هنوز همان افکار پوسیده را دارند. هرگز نمی‌شود به چنین توافقی اعتماد کرد. اگر طالبان برگردند من افغانستان را ترک خواهم کرد چون اندک امنیتی که دارم از بین خواهد رفت.»
مذاکرات در قطر
زهره، زن همجنسگرای افغان می‌گوید: «وقتی گروه طالبان زنان را به‌عنوان نیمی از جامعه به رسمیت نمی‌شناسند و در مذاکرات هیچ نماینده‌ی زن ندارند، نباید هم این توقع را داشت که طالبان یک اقلیت کوچک را که از نظر آن‌ها صرف وجودشان گناه است به رسمیت بشناسند.»
در ماه‌های اخیر با خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، حملات طالبان افزایش یافته و ولسوالی‌ها یکی پس از دیگری سقوط میکنند. با گذشت بیش از یکسال از توافق طالبان با امریکا، نه‌تنها خشونت‌ها کم نشده، بلکه چندبرابر شده است. این باعث نگرانی شدید مردم افغانستان به‌ویژه دگرباشان جنسی و جنسیتی شده است.
نوید، مرد همجنسگرا از ولایت بغلان می‌گوید: «در این چند ماه، چندین بار بغلان سقوط کرد و من هربار ترس داشتم که بفهمند من همجنسگرایم و من را بکشند. برای همین ارتباطم با پارتنرم را قطع کردم تا کسی متوجه رابطه‌ی ما نشود.»
حدود یک سال است که مذاکرات بین‌الافغانی شروع شده است، اما در این مذاکرات حقوق دگرباشان جنسی و جنسیتی مطرح نیست و نماینده‌ای برای دفاع از حقوق دگرباشان وجود ندارد. بیم آن می‌رود که دوباره مجازات سنگینی همچون سنگسار، شلاق، خراب‌کردن دیوار بر سر آنان توسط طالبان اعمال شود و دگرباشان افغان خود را برای شرایط سخت‌تری آماده میکنند.
اما چیزی که بیش از هر زمانی اهمیت دارد، رساندن صدای حق‌خواهی دگرباشان افغانستان به فعالان سیاسی و اجتماعی، سیاستمداران و دولت‌های درگیر مذاکرات صلح است تا با وضع قوانین قوی نگذارند یک گروه اسلام‌گرای افراطی حقوق انسانی اقلیت‌های جنسی و جنسیتی افغانستان را زیر پا بگذارند.
یادآوری: اسم‌ها در این گزارش به دلایل امنیتی مستعار انتخاب شده است.
منبع : نشریه اطلاعات روز
