بشنوید: سپتامبر ماه مشاهده‌پذیری دوجنسگراها

سلام دوستای قشنگ رنگین‌کمونی، حالتون چطوره؟ امیدوارم خوب خوب باشین و لحظه‌هاتون پر از شادی باشه.

من شایا هستم و امروز هم با یک قسمت دیگه از مجموعه برنامه‌های ” من یک ترنس هستم” در رادیو رنگین‌کمان دقایقی در کنار هم هستیم و قراره در مورد موضوعاتی با هم صحبت کنیم.

متاسفانه در روزهای اخیر خبر خودسوزی و مرگ “سحر خدایاری” یا همون “دختر آبی” باعث ناراحتی همه ما شد و بهانه‌ای شد تا بغض فرو خورده‌ای که همه ما به شکلی سال‌هاست اون رو به دلیل تبعیض‌ها و قوانین جنسیت زده‌ای که در کشور وجود داره، در خودمون احساس می‌کنیم، بشکنه.

دختری که برای تماشای بازی تیم محبوب‌ش به ورزشگاه آزادی رفت و توسط نیروی انتظامی دستگیر و بازداشت شد، بعد حکم ۶ ماه زندان که براش صادر کردند و در نهایت در مقابل یکی از دادسراهای تهران اقدام به خودسوزی کرد و متاسفانه بعد از چند روز هم از دنیا رفت.

با وجودی که این اتفاق در مقابل همه بی تدبیری‌ها، بی مسئولیتی‌ها و بی کفایتی‌های دستگاه حاکمه، قلب جامعه رو به درد آورد، اما نمونه کوچکی از تباه شدن زندگی دختران سرزمین ماست که به جرم زن بودن از ابتدایی‌ترین خواسته‌ها و حقوق انسانی‌شون محروم هستند. ای کاش از این اتفاقات درس بگیریم و به سادگی ازشون نگذریم و مبارزه کنیم برای هر آنچه که حق طبیعی و انسانی‌مونه. برای سحر خدایاری، دختر آبی و همه دوستان و بازماندگانش آرزوی آرامش می کنم.

ماه سپتامبر (۱۰ شهریور تا ۸ مهر) سال‌هاست به عنوان ماه مشاهده پذیری دوجنسگراها گرامی داشته می‌شه و ۲۳ سپتامبر (یک مهر) از سال ۱۹۹۹ روز جهانی مشاهده پذیری دوجنسگرایان و bivisibility در سراسر دنیاست.

سایت دوجنسگرا که منبع آموزشی و کنشگری درباره غیرتک‌جنسگراییه به نقل از “رابین اوکس” یکی از معمول‌ترین تعاریف دوجنسگرایی را اینطور بیان می کنه:

” من خودم رو دوجنسگرا می‌دونم، چون در خودم این قابلیت رو می‌بینم که به بیش از یک جنس و یا جنسیت گرایش جنسی و یا عاطفی داشته باشم، نه لزوماً به یک اندازه و نه لزوماً به یک شکل و نه لزوماً همزمان”

دوجنسگرایی در اصل یک واژه چتریه که شامل طیف‌های متنوعی از گرایش‌های جنسی می‌شه، برای همین خیلی وقت‌ها کنار واژه دوجنسگرایی یک + هم می‌بینین. این گرایش‌ها شامل:

Bisexual یا دوجنسگرا، یعنی فردی که به بیش از یک جنس یا جنسیت گرایش داره.

Pansexual یا همه جنسگرا، یعنی فردی که به همه جنس‌ها و جنسیت‌ها گرایش داره.

Polysexual  یا چندجنسگرا، فردی که به چند جنس و جنسیت مختلف گرایش داره.

کوییر Queer

فردی که برای خودش و دیگران جنس و جنسیت خاصی رو تعریف نمی‌کنه، بنابراین می‌تونه به هرکسی گرایش داشته باشه. گاهی هم به صورت کلی هم برای اشاره به افراد همجنسگرا و هم افراد دوجنسگرا+ به کار می‌ره.

Homoflexibel یا همجنسگرای منعطف، که به افرادی گفته میشه که بیشتر به جنس و جنسیت مشابه گرایش دارند اما ممکنه گاهی هم به افرادی که جنس و جنسیت متفاوتی دارند علاقه مند بشن. Heteroflexible  دگرجنسگرای منعطف، فردیه که بیشتر به افرادی با جنس و جنسیت متفاوت گرایش داره اما ممکنه گاهی هم به جنس و جنسیت مشابه خودش علاقه پیدا کنه.

Fluid یا سیال، به فردی گفته می‌شه که گرایش جنسی‌اش در طول زمان تغییر می‌کنه.

Bi-curious یا کنجکاو درباره دوجنسگرایی

فردی که در بیشتر مواقع تک‌جنسگراست یعنی همجنسگرا یا دگرجنسگراست اما کنجکاوه که رابطه با جنس و جنسیتی متفاوت با جنس و جنسیتی که معمولا باهاش رابطه داشته رو هم تجربه کنه.

Sexual  یا جنسگرا، کسی که میل جنسی داره و هیچ‌جنسگرا نیست.

و در نهایت افرادی که اصلاً نمی خوان اسم خاصی روی گرایش جنسی شون بذارن، همه و همه زیر واژه چتری دوجنسگرایی قرار می‌گیرن. همین‌جا هم یادآوری کنیم که گرایش جنسی که گاهی هویت جنسی هم گفته می شه شامل هر دوطیف میل عاطفی و  میل جنسیه.

همونطوری که می‌دونیم گرایش جنسی افراد مستقل از هویت جنسیتی اونهاست، یعنی یک فرد با هر هویت جنسیتی‌ای، همان‌جنسیتی، ترنس و یا… می‌تونه گرایش‌های جنسی مختلفی داشته باشه. متاسفانه این باور اشتباه وجود داره که زن‌ها و مردهای ترنس بعد از جراحی حتماً باید به جنس و یا جنسیت متفاوت با خودشون گرایش داشته باشن، در غیر این صورت یعنی اگر می‌خواستن به همجنس خودشون گرایش جنسی و یا عاطفی داشته باشن پس چرا تطبیق جنسیت دادن یا حتی جراحی کردن؟

در صورتی که فرد ترنس برای به دست آوردن هویت جنسیتی واقعی خودش تلاش کرده و برای تطبیق جسم و جنس و اندام جنسی‌ش با آنچه به هویت جنسیتی‌ش منتسبه، ممکنه تصمیم بگیره که جراحی کنه یا نکنه. بعد از جراحی و یا حتی قبلش مثل همه انسان‌های دیگه ممکنه گرایش‌های جنسی مختلفی داشته باشه. دگرجنسگرا باشه، همجنسگرا باشه، دوجنسگرا باشه، هیچ‌جنسگرا باشه و… و این تمایل به جنس و جنسیت‌های مشابه و یا متفاوت بر اساس هویت جنسیتی‌اش سنجیده می‌شه.

مثلاً یک زن ترنس که خودش رو یک زن هویت‌یابی می‌کنه، حتی زمانی که در جسم منتسب به مردانه زندگی می‌کنه و اندام جنسی منتسب به مردانه داره، ممکنه که به زنان دیگه گرایش جنسی و عاطفی داشته باشه، اما این به معنای این نیست که یک دگرجنسگراست یا اینکه ترنس نیست، این فرد به عنوان یک زن ترنس وقتی گرایش به جنسیت مشابه خودش یعنی زنان داره، می‌تونه یک دوجنسگرا یا همجنسگرا و یا… باشه و همینطور بالعکس برای مردان ترنس. دو زن ترنس که با هم در یک رابطه هستند ممکنه خودشون رو لزبین معرفی کنن، یا نکنن و این ربطی به این نداره که چطور لباس می‌پوشن یا چطور دیده می‌شن، مهم اینه که هویت جنسیتی خودشون رو زن می‌دونن. 

در این رابطه با دوستی که یک زن ترنسه و خودش رو یک دوجنسگرا می‌دونه گفتگو کردم و ازش خواستم کمی برامون در مورد خودش، هویت جنسیتی‌اش، گرایش جنسی و مسیری که در شناخت خودش پشت سر گذاشته توضیح بده. برامون اینطور نوشته:

“از بچگی رفتارهام با جنس و جنسیتی که دیگران من رو با اون می‌شناختن متفاوت بود، همه من رو پسر می دونستن ولی من نمی تونستم مثل یک پسر رفتار کنم. اوایل خانواده می گفتن چون بچه است اینطور رفتار میکنه، نمی فهمه، بزرگتر که بشه رفع می‌شه این مسائل. اما هرچه می‌گذشت من بیشتر تفاوت رو در خودم احساس می‌کردم و می‌فهمیدم که مثل پسرهای دیگه نیستم.

دوران بلوغ برام خیلی سخت و ناراحت‌کننده بود، در کنار فشارهای روحی و روانی، تغییرات هورمونی و جسمی خیلی عذابم می‌داد و نمی‌تونستم درکشون کنم و حتی گاهی ناراحتی‌ام رو به زبون می‌آوردم.

۱۷،۱۸ ساله بودم اما خودم رو به درستی نمی‌شناختم، کسی که مثل خودم باشه و احساسات مشترکی با من داشته باشه رو ندیده بودم و همیشه فکر می‌کردم در این دنیا تنها هستم. خیلی تلاش کردم، به مشاور مراجعه کردم، در فضای مجازی جستجو کردم تا با واژه ترنس آشنا شدم و فهمیدم که یک ترنس هستم.

احساس سبکی می‌کردم، از اینکه موجود عجیبی نیستم، از اینکه توی دنیا تنها نیستم…

خیلی طول کشید، از موانع خیلی زیادی گذشتم، خانواده، جامعه و فرهنگی که در اون زندگی می کردم، ولی در نهایت تونستم و هویت واقعی خودم رو به دست بیارم و در پاییز سال ۱۳۹۲ هم جراحی کردم .”
ازش پرسیدم چطور شد که احساس کردی یک دوجنسگرا هستی؟

همیشه احساس می‌کردم که به زن‌ها هم گرایش دارم، در بین دوستای همجنسگرایی که داشتم گاهی به لزبین ها کشش جنسی و عاطفی داشتم ولی همیشه اسرکوب‌ش می‌کردم، به خودم می‌گفتم نه، نمی‌تونه اینجوری باشه، تو یک زن ترنس هستی و باید به یک مرد گرایش داشته باشی، خودم رو مجبور می‌کردم، چون می‌ترسیدم، چون فکر می‌کردم اگر به هم جنس و هم‌جنسیت خودم گرایش داشته باشم دیگه یه ترنس نیستم. از قضاوت‌ها می‌ترسیدم، همیشه در زندگی‌ام به خاطر ترنس بودنم مورد بدترین قضاوت‌ها قرار گرفته بودم، دیگه دلم نمی‌خواست خودم رو در اون شرایط قرار بدم.

همه بهم می‌گفتن خب اگر می‌خواستی با زن‌ها رابطه داشته باشی پس چرا جراحی کردی؟!

هیچکس این رو درک نمی‌کرد که من هیچوقت خودم رو یه مرد نمی‌دونستم و نمی‌تونستم زمانی که در جسم منتسب به مردانه زندگی می‌کنم با یک زن رابطه داشته باشم، این حس خوبی به من نمی‌داد…”

بهش گفتم به عنوان یک زن ترنس دوجنسگرا چه احساسی نسبت به خودت داری و کی با این مسئله کنار اومدی و پذیرفتی؟ و چه تجربه ای از بیان این موضوع با دیگران داری؟ برخوردها چطوریه؟
خیلی تلاش کردم تا بتونم با احساساتم کنار بیام، اول اینکه بپذیرم به عنوان یک ترنس می‌تونم هر گرایش جنسی‌ای داشته باشم و این دو در تضاد با هم نیستن و نباید از قضاوت‌ها بترسم. بعد این احساس بهتری داشتم و دارم چون به یک خودشناسی رسیدم.

اما افراد محدودی این موضوع رو می‌پذیرن و متاسفانه بازخورد عموم خیلی خوب نیست و بیشتر هم بخاطر دوجنسگرا بودنمه تا ترنس بودنم. دیدگاه مثبتی به دوجنسگراها وجود نداره حتی در بین اعضای جامعه رنگین کمانی.

مثلا وقتی می‌فهمن دوجنسگرا هستم تصور می‌کنن که برای رابطه سکسی چند نفره مناسب هستم و این شکل ارتباط رو حتما دوست دارم، و بهم پیشنهاد چنین رابطه‌ای رو می‌دن، در صورتی که این شکل رابطه جنسی با سلیقه من هماهنگ نیست.

یا اینکه می‌پرسن خیلی هیجان انگیزه که هم با دختر رابطه داری و هم با پسر؟ و این من رو خیلی ناراحت می‌کنه و همیشه جواب من اینه که هیجان‌اش می‌تونه مثل رابطه هر شخص دیگه‌ای با شریک جنسی و عاطفی‌اش باشه و ربطی به دوجنسگرا بودنم نداره.

وقتی که شریک دختری برای خودم انتخاب می‌کنم دیگران می‌گن تو که خیلی خوشگل و خوبی و پسرای زیادی برای ارتباط با تو وجود دارن، چرا با یه دختر…؟!

حتی یادآوری این قضاوت‌ها و برداشت‌ها هم حال من رو بد می‌کنه. اما سعی می کنم خسته نشم و به زندگی ادامه بدم. اما ای کاش افراد در مورد دیدگاه شون به مسائل دقت بیشتری می‌کردند.